Yaln?zca bir cilt hastal??? olarak bilinen sedef hastal???na (psoriasis), eklem tutulumu, obezite, ?eker hastal???, hipertansiyon, kolesterol yüksekli?i, damar sertli?i, kalp krizi, Crohn ve Ülseratif Kolit gibi iltihabi barsak hastal?klar? e?lik edebilir. 29 Ekim Dünya Psoriasis Günü vesilesiyle ?zmir Tepecik E?itim ve Ara?t?rma Hastanesi Deri ve Zührevi Hastal?klar Bölümü Uzman?, Türk Dermatoloji Derne?i Psoriasis Çal??ma Grubu Yürütme Kurulu Üyesi-Sekreteri Doç. Dr. Didem Didar Balc? önemli bilgiler payla?t?.
Sedef (psoriasis) hastal???, uzun süre devaml?l?k gösterebilen (kronik) bir deri hastal??? olup, en s?k görülen plak tipinde (psoriasis vulgaris), sa?lam deriden keskin s?n?rla ayr?labilen, deriden kabar?k k?zar?kl?klar ve bunlar?n üzerini kaplayan sedef renkte pullanmalarla karakterizedir. Ba????kl?k sistemi, genetik ve çevresel faktörler hastal???n olu?umunda rol oynayan unsurlard?r. Ka??ma, yolma gibi travmatik durumlar, alkol, stres, sigara, baz? ilaçlar, a??r? güne?lenme ve güne? yan?klar? hastal??? tetikleyebilir, ataklara yol açabilir.
Sedef, bebeklik ve ya?l?l?k dönemi aras?nda herhangi bir dönemde ortaya ç?kabilir
?zmir Tepecik E?itim ve Ara?t?rma Hastanesi Deri ve Zührevi Hastal?klar Bölümü Uzman?, Türk Dermatoloji Derne?i Psoriasis Çal??ma Grubu Yürütme Kurulu Üyesi-Sekreteri Doç. Dr. Didem Didar Balc?: “Psoriasis, bebeklik ve ya?l?l?k dönemi aras?nda herhangi bir dönemde ortaya ç?kabilmektedir. 20-30 ve 50-60 yas?lar?, en s?k ba?lang?ç ya?lar?d?r. Ka??ma, yolma gibi travmatik durumlar; alkol, stres, sigara, baz? ilaçlar, a??r? güne?lenme ve güne? yan?klar? hastal??? tetikleyebilir, ataklara yol açabilir.
Hastal?k hafif, orta ya da ?iddetli evrede olabilir. Erken evrede tan? hastal??a e?lik edebilecek kalp krizi riski, damar sertli?i riski, obezite ve eklem tutulumunun tedavi ve takiple azalt?lmas?n? ve hastan?n do?ru tedaviye k?sa zamanda ula?arak ya?am kalitesinin bozulmas?n? engeller.
Sedef hastalar?n?n %30-40'?n?n birinci dereceden akrabalar?nda da hastal?k var
Psoriasisli hastalar?n yakla??k %30-40'?n?n birinci dereceden akrabalar?nda da psoriasis saptanmaktad?r diyen Doç. Dr. Didem Didar Balc?: “Çift yumurta ikizlerinin her ikisinde de psoriasis görülme riskinin %15- 30, tek yumurta ikizlerinde ise %65-72 gibi yüksek oranda oldu?u saptanm?s?t?r.” ABD'de %3.2, Norveç'te %11,4, bat? ülkelerindeki psoriasis görülme oran? %2-4 olarak bildirilmi?ken, ülkemizden üç çal??ma vard?r; Trabzon ilindeki psoriasis görülme oran? eri?kin nüfusta %1,1 olarak, Bolu'nun Mudurnu ilçesinde görülme oran? %0,5 olarak saptanm??t?r. Ankara'da bir üniversite dermatoloji poliklini?ine bas?vuran hastalar aras?nda ise psoriasis hastalar?n?n görülme oran? %1,3 bildirilmi?tir.”
Sedefin kronik bir hastal?k oldu?u konusunda aile ve çocu?a e?itim verilmelidir
Çocukluk c?a??nda (<18 ya?) sedef hastal??? görülme oran? %0-1,37 aras?ndad?r diye ifade eden Doç. Dr. Didem Didar Balc?: “Hastan?n ya??, cinsiyeti, hastal???n tutulum yerleri ve ?iddeti, e?lik eden di?er hastal?klar, hastan?n yas?am kalitesi, sosyoekonomik düzey tedavi seçiminde de?erlendirilmelidir. Ayr?ca hastal???n kronik oldu?u hakk?nda aileye ve çocu?a e?itim verilmeli, tetikleyici faktörlerden uzak durulmas?n?n önemi vurgulanmal?d?r. Hastalar ve ebeveynlerine hastal???n kontrolü ile iyile?menin sa?lanabilece?i anlat?lmal?, kendili?inden iyile?menin yan? s?ra hastal???n tekrarlay?c? oldu?u ve hayat boyu sürece?i konusu da vurgulanmal?d?r. Baz? üst solunum yolu enfeksiyonlar? veya di?er infeksiyon odaklar?n?n tedavi edilmesi önemlidir. Hastal???n ?iddetine göre topikal tedavi, fototerapi gibi geleneksel sistemik tedaviler ya da hedefe yönelik geli?mi? tedaviler kullanabilmekteyiz.”
Uygun tedaviyle sedef kontrol alt?na al?nabilir
Hastan?n ya??, cinsiyeti, hastal???n tutulum yerleri ve ?iddeti, e?lik eden hastal?klar, hastan?n ya?am kalitesi, sosyoekonomik düzeyi tedavi seçiminde önemlidir vurgusu yapan Doç. Dr. Didem Didar Balc?: “Hastal???n kronik oldu?u hakk?nda hastaya bilgi verilmeli, sigara, alkol, travma vb. tetikleyici faktörlerden uzak durulmas?n?n önemi vurgulanmal?d?r. Obeziteye dikkat etmeleri, dü?ük karbonhidratl? diyet ve egzersiz önerilmelidir. Sedef hastalar?na, hastal?klar?nda dermatologlar? ile tedavi ve düzenli takiple iyile?menin sa?lanabilece?i anlat?lmal?d?r. Hastal?k zaman zaman tekrarlay?c? olabilir ve hayat boyu sürebilir ancak dermatoloji hekimleriyle ve uygun tedaviyle kontrol mümkün olacakt?r.”
Sedef bula??c? bir hastal?k de?ildir
Sedef hastal??? hastalar?n ya?am kalitesini olumsuz etkileyen, damgalanma hissiyle, anksiyete, depresyon gibi rahats?zl?klara sebep olan bir hastal?kt?r diyen Doç. Dr. Didem Didar Balc?: “Bu hastal?k cinsel ya?amda, bo? zaman aktivitelerini, spor aktivitelerini geçirmede, k?yafet seçiminde, arkada?l?k ili?kilerinde zorlanmaya neden olmaktad?r. Çocuklar okula gitmek istememektedir. Bula??c? bir hastal?k de?ildir. Ancak bu yanl?? kan?dan dolay? da toplumdan izole olmaktad?rlar.”
Sedef hastal??? tek ba??na Covid-19 için risk olu?turmaz
Doç. Dr. Didem Didar Balc?: “Sedef hastalar? da toplumun uydu?u genel izolasyon tedbirlerine uymal?d?rlar. Pandemi döneminde geli?mi? tedavi kullanan hastalar?n normal toplumdaki insanlarla Covid-19 geçirme s?kl??? ve ?iddeti ayn? düzeyde bildirilmi?tir. Bu dönemde korona enfeksiyonu olanlar tedavileri için hekimleri ile ileti?im halinde olmal?d?r.”
Sedef (psoriasis) hastal???, uzun süre devaml?l?k gösterebilen (kronik) bir deri hastal??? olup, en s?k görülen plak tipinde (psoriasis vulgaris), sa?lam deriden keskin s?n?rla ayr?labilen, deriden kabar?k k?zar?kl?klar ve bunlar?n üzerini kaplayan sedef renkte pullanmalarla karakterizedir. Ba????kl?k sistemi, genetik ve çevresel faktörler hastal???n olu?umunda rol oynayan unsurlard?r. Ka??ma, yolma gibi travmatik durumlar, alkol, stres, sigara, baz? ilaçlar, a??r? güne?lenme ve güne? yan?klar? hastal??? tetikleyebilir, ataklara yol açabilir.
Sedef, bebeklik ve ya?l?l?k dönemi aras?nda herhangi bir dönemde ortaya ç?kabilir
?zmir Tepecik E?itim ve Ara?t?rma Hastanesi Deri ve Zührevi Hastal?klar Bölümü Uzman?, Türk Dermatoloji Derne?i Psoriasis Çal??ma Grubu Yürütme Kurulu Üyesi-Sekreteri Doç. Dr. Didem Didar Balc?: “Psoriasis, bebeklik ve ya?l?l?k dönemi aras?nda herhangi bir dönemde ortaya ç?kabilmektedir. 20-30 ve 50-60 yas?lar?, en s?k ba?lang?ç ya?lar?d?r. Ka??ma, yolma gibi travmatik durumlar; alkol, stres, sigara, baz? ilaçlar, a??r? güne?lenme ve güne? yan?klar? hastal??? tetikleyebilir, ataklara yol açabilir.
Hastal?k hafif, orta ya da ?iddetli evrede olabilir. Erken evrede tan? hastal??a e?lik edebilecek kalp krizi riski, damar sertli?i riski, obezite ve eklem tutulumunun tedavi ve takiple azalt?lmas?n? ve hastan?n do?ru tedaviye k?sa zamanda ula?arak ya?am kalitesinin bozulmas?n? engeller.
Sedef hastalar?n?n %30-40'?n?n birinci dereceden akrabalar?nda da hastal?k var
Psoriasisli hastalar?n yakla??k %30-40'?n?n birinci dereceden akrabalar?nda da psoriasis saptanmaktad?r diyen Doç. Dr. Didem Didar Balc?: “Çift yumurta ikizlerinin her ikisinde de psoriasis görülme riskinin %15- 30, tek yumurta ikizlerinde ise %65-72 gibi yüksek oranda oldu?u saptanm?s?t?r.” ABD'de %3.2, Norveç'te %11,4, bat? ülkelerindeki psoriasis görülme oran? %2-4 olarak bildirilmi?ken, ülkemizden üç çal??ma vard?r; Trabzon ilindeki psoriasis görülme oran? eri?kin nüfusta %1,1 olarak, Bolu'nun Mudurnu ilçesinde görülme oran? %0,5 olarak saptanm??t?r. Ankara'da bir üniversite dermatoloji poliklini?ine bas?vuran hastalar aras?nda ise psoriasis hastalar?n?n görülme oran? %1,3 bildirilmi?tir.”
Sedefin kronik bir hastal?k oldu?u konusunda aile ve çocu?a e?itim verilmelidir
Çocukluk c?a??nda (<18 ya?) sedef hastal??? görülme oran? %0-1,37 aras?ndad?r diye ifade eden Doç. Dr. Didem Didar Balc?: “Hastan?n ya??, cinsiyeti, hastal???n tutulum yerleri ve ?iddeti, e?lik eden di?er hastal?klar, hastan?n yas?am kalitesi, sosyoekonomik düzey tedavi seçiminde de?erlendirilmelidir. Ayr?ca hastal???n kronik oldu?u hakk?nda aileye ve çocu?a e?itim verilmeli, tetikleyici faktörlerden uzak durulmas?n?n önemi vurgulanmal?d?r. Hastalar ve ebeveynlerine hastal???n kontrolü ile iyile?menin sa?lanabilece?i anlat?lmal?, kendili?inden iyile?menin yan? s?ra hastal???n tekrarlay?c? oldu?u ve hayat boyu sürece?i konusu da vurgulanmal?d?r. Baz? üst solunum yolu enfeksiyonlar? veya di?er infeksiyon odaklar?n?n tedavi edilmesi önemlidir. Hastal???n ?iddetine göre topikal tedavi, fototerapi gibi geleneksel sistemik tedaviler ya da hedefe yönelik geli?mi? tedaviler kullanabilmekteyiz.”
Uygun tedaviyle sedef kontrol alt?na al?nabilir
Hastan?n ya??, cinsiyeti, hastal???n tutulum yerleri ve ?iddeti, e?lik eden hastal?klar, hastan?n ya?am kalitesi, sosyoekonomik düzeyi tedavi seçiminde önemlidir vurgusu yapan Doç. Dr. Didem Didar Balc?: “Hastal???n kronik oldu?u hakk?nda hastaya bilgi verilmeli, sigara, alkol, travma vb. tetikleyici faktörlerden uzak durulmas?n?n önemi vurgulanmal?d?r. Obeziteye dikkat etmeleri, dü?ük karbonhidratl? diyet ve egzersiz önerilmelidir. Sedef hastalar?na, hastal?klar?nda dermatologlar? ile tedavi ve düzenli takiple iyile?menin sa?lanabilece?i anlat?lmal?d?r. Hastal?k zaman zaman tekrarlay?c? olabilir ve hayat boyu sürebilir ancak dermatoloji hekimleriyle ve uygun tedaviyle kontrol mümkün olacakt?r.”
Sedef bula??c? bir hastal?k de?ildir
Sedef hastal??? hastalar?n ya?am kalitesini olumsuz etkileyen, damgalanma hissiyle, anksiyete, depresyon gibi rahats?zl?klara sebep olan bir hastal?kt?r diyen Doç. Dr. Didem Didar Balc?: “Bu hastal?k cinsel ya?amda, bo? zaman aktivitelerini, spor aktivitelerini geçirmede, k?yafet seçiminde, arkada?l?k ili?kilerinde zorlanmaya neden olmaktad?r. Çocuklar okula gitmek istememektedir. Bula??c? bir hastal?k de?ildir. Ancak bu yanl?? kan?dan dolay? da toplumdan izole olmaktad?rlar.”
Sedef hastal??? tek ba??na Covid-19 için risk olu?turmaz
Doç. Dr. Didem Didar Balc?: “Sedef hastalar? da toplumun uydu?u genel izolasyon tedbirlerine uymal?d?rlar. Pandemi döneminde geli?mi? tedavi kullanan hastalar?n normal toplumdaki insanlarla Covid-19 geçirme s?kl??? ve ?iddeti ayn? düzeyde bildirilmi?tir. Bu dönemde korona enfeksiyonu olanlar tedavileri için hekimleri ile ileti?im halinde olmal?d?r.”