Covid–19 erkekte testis tutulumuna neden olabilir
Pandeminin yaratt??? stres erkekte sertle?me bozuklu?una sebep olabiliyor. Sertle?me bozuklu?u her 10 erkekten 1'ini etkiliyor.
Yeterli sertlik düzeyine ula?amama ve bu düzeyi sürdürememe sorunu olan sertle?me bozuklu?u, her 10 erkekten 1'ini etkiliyor. Erken bo?alma ya da k?s?rl?k ile de kar??t?r?labilen hastal?k 40 ya? üstü erkeklerde oldukça s?k görülen bir sorun. Ac?badem Mehmet Ali Ayd?nlar Üniversitesi T?p Fakültesi Cerrahi T?p Bilimleri Üroloji Anabilim Dal? Ö?retim Üyesi Doç. Dr. Hakan Özveri, 4 Eylül Cinsel Sa?l?k Günü vesilesiyle önemli bilgiler payla?t? ve COVID-19 dönemine de özel aç?klamalarda bulundu.
40 – 70 ya?lar? aras?nda erkeklerin yakla??k %30'unda görülen sertle?me bozuklu?unun (erektil disfonksiyon) görülme s?kl??? ilerleyen ya?la birlikte art?? gösteriyor. Ço?u erke?in hayat?n?n belli dönemlerinde, özellikle de stres alt?ndayken ya da erkek ciddi bir hastal?k geçirdi?i zaman sertle?me ile ilgili sorunlar ya?anabiliyor.
Sa?l?kl? cinsel ya?am ba????kl?k sistemini olumlu etkiliyor
?ki birey aras?nda bir ili?kinin sosyal, dü?ünsel, duygusal boyutlar? olabildi?i gibi cinsel boyutunun da olabildi?ini ifade eden Ac?badem Mehmet Ali Ayd?nlar Üniversitesi T?p Fakültesi Cerrahi T?p Bilimleri Üroloji Anabilim Dal? Ö?retim Üyesi Doç. Dr. Hakan Özveri, sa?l?kl? cinsel ya?amla ilgili ?unlar? söyledi: “Dünya Seksoloji Enstitüsü'ne göre haftada iki kez cinsel ili?kinin sa?l?kl? bir cinsellik için yeterli olaca??n?, çiftin bu anlamda doyumu sa?layabilece?i say? olaca??n? söylüyor. Ama bu çiftlere göre de?i?kenlik gösterebilir. Bu konuda Kinsey Enstitüsü'nün de ara?t?rmalar? var. Enstitüye göre sa?l?kl? bir cinsel ya?am için çiftlerin bir y?lda ortalama yüz on iki kez cinsel ili?kide bulundu?u ortaya konmu?. Çiftlerin bunun için en aktif ça?lar? 20-50 ya? aras? olmakla birlikte, cinsellik daha ileri ya?larda da devam ettirilen ve genel sa?l??a her yönden pozitif katk? sa?layan bir aktivite. Sa?l?kl? bir cinsel ya?amda kad?n ve erke?in birbirlerini tan?yarak, birlikte bir süreç olu?turmalar? gerekir.”
Düzenli sa?l?kl? bir seksüel aktivitesi olan ve sa?l?kl? bir cinsellik ya?ayan ki?ilerde ömrün daha uzun oldu?u ile ilgili çal??malar oldu?unu vurgulayan Doç. Dr. Hakan Özveri: “En önemli etkilerden bir tanesi de immün yani ba????klik sistemine olan pozitif etkisi. Düzenli bir cinsel ya?am? olmayan ki?inin immün sistemindeki birtak?m biyokimyasal maddelerin, belirteçlerin bozuldu?u görülüyor. Pandemi sürecini ya?ad???m?z son alt? ayda immün sisteminden çok bahsediyoruz, sa?l?kl? ve ba?ar?l? seksüel aktivitenin bu anlamda günümüzde daha da önem kazand???n? söylemek yanl?? olmaz. Özellikle depresyonlu, yüksek anksiyeteli hastalarda psikolojik iyilik halinde art?? oldu?u gösterildi. Bu ki?ilerin çok daha rahat uyuduklar?, post travmatik stres dedi?imiz psikolojik travma sürecini daha rahat atlatt?klar? gözlemlenmi?tir.”
Sa?l?kl? cinsel ya?am?n genel sa?l???m?z üzerinde çok önemli etkileri var
Doç. Dr. Hakan Özveri: “Cinsel ya?am?n menstrüel siklus dedi?imiz adet döngüsündeki dengesizlikleri düzenledi?i, a?r?l? adetlerde, endometriozisde azalma oldu?u; fiziksel olarak iyile?me oldu?u gösteriliyor. Sa?l?kl? cinselli?in yeterli olmamas? da bugün t?p literatüründe ciddi yer tutuyor. Örne?in erektil disfonksiyon dedi?imiz sertle?me bozuklu?u sorununun, erkeklerde baz? kalp damar sistemi hastal?klar?n?n, nörolojik ve endokrin hastal?klar?n?n erken belirtisi oldu?unu çal??malardan biliyoruz.. Seksüel olarak aktif olmamak literatürde kanserle bile ili?kilendirilmi?. Cinsel ya?am? aktif olmayan ki?ilerde majör bir cerrahi geçirme riskinin artt???, mental sa?l???n kötüle?ti?i, bili?sel fonksiyonlar?n bozulmas?, kolesterol, hipertansiyon, ?eker hastal???, kardiyovasküler bütün bunlarda cinsel olarak inaktif olman?n bir negatif etkisinin oldu?u söyleniyor ve seksüel tatmin ya?ayan ki?inin ya?amdan ald??? tatminin de bunu gösteren iyi bir belirteç oldu?undan bahsediliyor. Seksüel aktivite, sa?l?kl? cinsel ya?am?n sa?l???m?z üzerinde fark etmesek de çok önemli etkileri oldu?unu gösteriyor.”
Psikolojik ve fiziksel etkenler erkekte sertle?me bozuklu?una sebep oluyor
Sertle?me sorunu neden oluyor diye bak?ld???nda, nedenlerini üç ana grupta toplamak gerekti?ini belirten Doç. Dr. Hakan Özveri: “Bir numaral? etken psikolojik nedenler, iki numara dedi?imizde fiziksel, üçüncü ise bu ikisinin birbirini tetiklemesi yani psikolojik ve fiziksel nedenlerin birlikte oldu?u kombine oldu?u durumlar. Psikolojik nedenler aras?nda bir numara stres ve endi?e. Özellikle pandemi döneminde çok kar??m?za ç?kan insanlar?n i?siz kalmas?. ??ten kovulduktan sonra erke?in ani sertle?me sorunu ya?amas? çok ?a??rt?c? de?il. Asl?nda burada fiziksel olarak erke?in penisinde ereksiyonu sa?layan mekanizmalar?n normal oldu?unu biliyoruz ancak beynin penise gönderdi?i sinyallerin yava?lamas?, zorla?mas? partneri ile olan cinsel performans?n? da etkiliyor.”
Sertle?me bozuklu?unun tedavisi mümkün
Bu rahats?zl???n tedavisinde özellikle 1998 y?l?nda ilk defa a??zdan tablet olarak al?nabilen moleküllerin bulunmas? ile büyük yol kat edildi?ini belirten Doç. Dr. Hakan Özveri sözlerine ?öyle devam etti: “Belirtti?imiz psikolojik nedenler haricinde fiziksel nedenler yani damar, sinir sistemi hastal???, hormonal bozukluk gibi durumlarda söz konusu a??z yolunda al?nan ilaçlar?n yayg?n kullan?m? ile gerçekten tedavide büyük bir a?ama kaydedildi.”
Ereksiyon bozukluklar?nda hastalar ürologlar, sertle?me bozuklu?una zaman ay?ran ürolojinin alt bran??nda androloji konusunda çal??an ki?ilerden yard?m alabilirler diyen Doç. Dr. Hakan Özveri: “Ürolo?un ön de?erlendirmesi sonras?nda e?er baz? sorgulamalar sonucunda partnere yönelik bir problemden de bahsediliyorsa bir kad?n do?um uzman? de?erlendirmesi de al?nabilir. Ayr?ca sorunun alt?nda psikolojik problemler ya da ili?ki problemleri varsa bununla ilgili de cinsel terapistlerden yard?m al?nabilir. Erkek için ilk a?amada ürolog bir ba?lang?ç noktas?d?r. Sorunun alt?nda bir damar rahats?zl??? olup olmad???n? anlamak içinse bir kardiyolog görü?ü alarak yola devam ediyoruz.”
Covid–19 erkekte testis tutulumuna neden olabilir
Cinsel sa?l???n bütün dünyada bu dönemde konu?ulan bir konu haline geldi?ine, çe?itli kurumlar?n bu konuda ara?t?rmalar yapt?klar?na dikkat çeken Doç. Dr. Hakan Özveri: “Covid – 19 çe?itli organlar? tutabilen bir virus. Erkekte özellikle virüslerin testisi tutabildi?ini biliyoruz. Dolas?yla bu virüs mekanizmaya nas?l girdi?i nas?l yerle?ti?i ile ilgili incelendi?inde özel bir reseptör olan organlardan bu virüsün giri? yapt??? görülüyor. Kalbe, akci?ere, damarlara, böbre?e bu ?ekilde giriyor. Yap?lan çal??malarda Covid – 19 virüsünün erkekte testise de geçti?i ve erkekte testis tutulumuna sebep oldu?unu görüyoruz.”
Dünyada farkl? ülkelerde süren ara?t?rmalar var. Kesin konu?mak zor olsa da baz? çal??malar Covid-19 döneminde %50 oran?nda hastada erkekte ya da çiftlerde cinsel aktivitede azalma ve cinsel isteksizlikten bahsediliyor diyen Doç. Dr. Özveri: “Cinsel ili?ki yak?n temas gerektiren bir ?ey bu nedenle hiçbir semptomu olmayan ama virüsü ta??yan ki?ilerin yak?n temas içerisinde bunu bula?t?r?p bula?t?rmad??? konusu önemlidir. Çünkü öpü?me gibi aktivitelerle tükürükten geçti?ini biliyoruz ancak cinsel ili?kini kendisi ile geçebilmi? oldu?unu gösteren çal??malar henüz yok. Cinsel ya?amda yak?n temas nedeni ile bu virüsün bula?mas? söz konusu olabilir. Hastal??? geçiren bir ki?i testi pozitif ç?kt??? andan itibaren 28 gün süre ile cinsel ili?kiden uzak durmas? öneriliyor.”
Maske, mesafe ve el hijyeni kural? önemini koruyor
Covid-19'un havadan damlac?k yolu ile çok h?zl? bula?an bir virüs oldu?unu hat?rlatan Doç. Dr. Özveri: “Maske kullan?m?n tart???lmas? art?k dü?ünülmemeli. Hastal???n önlenebilmesinde elimizde bilimsel olarak ispatlanm?? ?uan için yaln?zca maske, sosyal mesafe ve el hijyeni kurallar? var. Elimizde henüz bir a?? yok, bu hastal???n a??yla ne kadar süre ba????kl?k kazanaca??n? bilmiyoruz. Bu virüsün yaratt??? hastal?k ve vücutta olu?turdu?u etkiler halen net de?il. O nedenle elimizde var olan maske, mesafe ve el hijyeni konusunu önemsemeliyiz.”