TÜB?TAK'TAN "Robot Göz"
Hatlardaki do?algaz kaçaklar?, TÜB?TAK Rayl? Ula??m Teknolojileri Enstitüsü’nün (RUTE) 4 y?ll?k çal??ma sonucunda geli?tirdi?i Boru ?çi Denetleme Robotu’ndan kaçamayacak. K?sa ad? “Robot Göz” olan robot, üzerinde bulunan 900 sensörüyle do?algaz hatt? borular?ndaki gaz kaçaklar?n? tespit edecek. TÜB?TAK RUTE’nin ?GDA? için geli?tirdi?i, Türk mühendislerin imzas?n? ta??yan Robot Göz, do?algaz kaçaklar?n? an?nda tespit edecek.
Sanayi ve Teknoloji Bakan? Mustafa Varank, konuya ili?kin Twitter hesab?ndan videolu payla??mda bulundu. Türkiye'nin, ABD'den sonra kendi denetim robotunu geli?tiren ikinci ülke oldu?una i?aret eden Varank, "2017'de ?stanbul Gaz ve Do?algaz Da??t?m A? (?GDA?) için TÜB?TAK'?n ba?latt??? projede 'Robot Göz' do?al gaz hatlar?ndaki ar?za ve kaçaklar? tespit ediyor. Böylece milyonlarca lira tasarruf sa?lanacak. ?stanbul hizmetten de teknolojiden de geri kalmayacak." ifadesini kulland?.
BENZER? SADECE ABD’DE VAR
TÜB?TAK RUTE Müdürü Mehmet Ali Çimen, Robot Göz’ün 545 km. uzunlu?undaki hatta denetim yapaca??n? belirterek “Bu teknolojinin benzeri sadece ABD’de var. Normalde bunlar? kiral?yorsunuz ve kilometre ba??na ücret ödüyorsunuz. ?u anda biz bu teknolojiye sahip olarak d??a ba?l?ml?l??? ortadan kald?rm?? oluyoruz. Robotumuz ayn? zamanda haritalama yapabiliyor. Deprem sonras?nda borular?n kullan?l?p kullan?lamayaca??n?, yer de?i?tirip de?i?tirmedi?ini bu robotla ö?renebilece?iz.” dedi.
ROBOT GÖZ’ÜN KALB?
Robot Göz, boru içerisindeki 2 buçuk kilometrelik kablosuz haberle?me testini ba?ar?yla tamamlad?. Canl? hatta görev yapmak için gün sayan Robot Göz’ün geldi?i son durum hakk?ndaki teknik bilgiyi TÜB?TAK Robotik Ak?ll? Sistemler Grubu Ba? Uzman Ara?t?rmac?s?, ayn? zamanda proje yürütücüsü olan Dr. Hüseyin Ayhan Yava?o?lu verdi. Yava?o?lu, robot gözün en önemli özelli?inin manyetik ak? kaça?? sensörü oldu?unu ifade ederek “Robot Göz’ün kalbi buras?. Üzerinde 900 sensör var. Bu sensörlerle hem boru içerisindeki hem de d?? yüzeyindeki kusurlar? tespit edebiliyoruz.” dedi.
KARMA?IK HATLARDA HAREKET EDEB?LECEK
Robot gözün 9 modülden olu?tu?unu kaydeden Yava?o?lu, “Y?lans? bir yap?s? var. Yönelme, dönme hareketleri yapabiliyor ve karma??k ?ehir boru hatlar?nda bu yap?s? sayesinde rahatl?kla hareket edebiliyor. Kamera modüllerinde lazerlerimiz var. Çember ?eklinde lazer yans?t?yoruz. Bu lazerin de?i?imini inceleyerek borularda deformasyon var m? bunlar? tespit etmi? oluyoruz.” diye konu?tu.
30 BARLIK BASINÇTA ÇALI?IYOR
Yava?o?lu, tamamen kablosuz olan robot gözün kamera modüllerindeki antenler sayesinde boru içerisinden haberle?ti?ini aktararak “Bu zor bir robot projesi çünkü içerisinde 247 elektronik kart var 3 mikro bilgisayar var. Bu projenin en zor taraflar?ndan bir tanesi de çal??aca?? ortam?n çok zorlu olmas?. Ak?? varken robotun operasyon yapmas? gerekiyor. Ak??a kar?? hareket edebilecek 30 bara kadar bas?nç alt?nda çal??acak robotik sistem geli?tirmeniz gerekiyor.” dedi.
TÜRK MÜHEND?SLER?N?N ESER?
Robot gözün mekani?i, tasar?m?, donan?m? ve yaz?l?m?n?n tamamen TÜB?TAK RUTE taraf?ndan geli?tirildi?ini vurgulayan Yava?o?lu, “Bunun yerli mühendisler taraf?ndan geli?tirilmi? olmas? gurur verici. 20'nin üzerinde Türk mühendis bu projede çal???yor. En k?sa zamanda robotumuzu canl? hatta kullanmak için çal??malara devam ediyoruz.” diye konu?tu.
VER?LER? KAYDED?YOR
TÜB?TAK Ba? Uzman Ara?t?rmac?s?, Robotik Ak?ll? Sistemler Grubu Lideri Dr. Yusuf Engin Tetik, robot gözden elde edilen verilerin operasyon sonras? de?erlendirildi?ini kaydederek “900 farkl? sensörden al?nan veri, robotun kendi içerisinde bir kay?t mekanizmas?nda tutuluyor. Operasyon sonras?nda i?leniyor. Hatalar daha sonra bulunuyor.” dedi.
DI?A BA?IMLILIK AZALACAK
TÜB?TAK RUTE Müdürü Dr. Mehmet Ali Çimen, proje fikrinin 2017 y?l?nda ?stanbul Büyük?ehir Belediyesinin i?tiraki olan ?GDA? taraf?ndan kendilerine getirildi?ini söyleyerek robot gözün ?GDA?’?n 12 ve 16 inch’lik 545 km. uzunlu?undaki hatt?nda denetim yapaca??n? bildirdi. Bu teknolojinin benzerinin sadece ABD’de oldu?unu vurgulayan RUTE Müdürü Çimen, “Normalde bunlar? kiral?yorsunuz ve kilometre ba??na ücret ödüyorsunuz. ?u anda biz bu teknolojiye sahip olarak d??a ba?l?l??? ortadan kald?rm?? oluyoruz. Bunun ötesinde hem bölgemize hem de dünyaya bu robotu kiralama yoluyla hizmet verebilir hale geliyoruz.” diye konu?tu.
HAR?TALAMA YAPAB?LECEK
Çimen, Türkiye’de sivil bir sektörde bu geli?melerin ya?an?yor olmas?n?n kendileri aç?s?nda gurur verici oldu?unu söyleyerek “Robotumuz ayn? zamanda haritalama yapabiliyor. Gitti?i borunun içerisinde nereden geçti?ini söyleyebiliyoruz.” ifadelerini kulland?. Çimen “Deprem an?nda borular?n depremden sonra kullan?l?p kullan?lamayaca??n? yer de?i?tirip de?i?tiremedi?ini de bu robotla ö?renebilece?iz.” dedi.